Met Lean naar grote hoogte

Met Lean naar grote hoogte

Revolutionair plan: een drive-through-terminal

Vliegvelden barsten uit hun voegen. Het gevolg: eindeloos taxiënde vliegtuigen en enorme loop­ afstanden naar de gate. Tijd voor een compleet nieuw ontwerp, vond architect Miklos Deri. ‘Mijn terminal werkt als een wasstraat.’

bron: Quest 09/12
tekst: Rik Kuiper / beeld: Büro für MEHR

Ze zien er futuristisch en fris uit, al die vliegvelden waar honderden vluchten per etmaal aankomen en vertrekken. En het lijken geoliede machines, met hun glazen gevels en bewegende trottoirs, met hun bagagesystemen en hun business lounges. Toch kan er nog heel veel aan verbeterd worden, zo meent de Oostenrijkse architect Miklos Deri. Hij is medeoprichter van Büro für MEHR, dat Wenen en Amsterdam als thuisbasis heeft. Tijdens zijn studie architectuur analyseerde Deri vliegvelden. Hij verbaasde zich over de afstanden die de passagiers moeten afleggen voordat ze bij hun gate zijn. Over al die voertuigen die rondrijden met koffers, catering en kerosine. En over de tijd die het kost voor­ dat koffers op de bagageband aan­ komen. ‘Luchthavens barsten uit hun voegen’, zegt hij. ‘Het is vrijwel onmogelijk om alles in goede banen te leiden.’

Toestel rijdt tunnel in

Deri gaf zichzelf een opdracht. Hij zou een vliegveld ontwerpen dat veel efficiënter opereerde dan de bestaande luchthavens. Eerst analyseerde hij de processen van een vliegtuig tussen landing en vertrek: uitstappen, uitladen, bijtanken, schoonmaken, inladen, instappen, et cetera. Bij passagiersvliegtuigen die een gemiddelde grootte hebben (de zogenoemde ‘narrow-body vliegtuigen’ zoals de Boeing 737 of de Fokker 100) kost dat in totaal zo’n 45 minuten. In jargon heet dit de turnaround time van een vliegtuig. Toen Deri dat allemaal op een rijtje had gezet, vroeg hij zich af: kunnen al die processen niet op verschillende plekken plaatsvinden? Kortom, kon hij die luchthaventerminal niet net zo inrichten als een was­ straat voor auto’s, of net als een productielijn in een fabriek?

Deri besloot het idee voor zo’n Drive Through Airport uit te werken, eerst alleen voor narrow­body’s. Na aankomst op de luchthaven rijdt een toestel een van de tunnels onder de terminal in. Daar maakt het drie pitstops, die steeds een kwartier duren. De eerste stop is onder de aankomst­ terminal, waar de passagiers en de bagage worden uitgeladen. Daarna schuift het vliegtuig een plaats op, naar het servicegebied. Hier wordt het toestel schoongemaakt, de catering binnengebracht en de brandstof aangevuld. Bij de derde halte, die zich onder de vertrek­ terminal bevindt, komen nieuwe passagiers aan boord. Daarna  is het toestel klaar om op te stijgen. Afhankelijk van het aantal toestellen dat een vliegveld per uur moet kunnen verwerken, kun je meerdere ‘wasstraten’ naast elkaar leggen. Om de capaciteit van bijvoorbeeld Schiphol te overtreffen zijn een stuk of acht al voldoende.

Verkeer wordt minder

De turnaround time gaat bij zijn Drive Through Airport niet omlaag, zegt Deri. Maar verder biedt zijn ontwerp veel voordelen, voor alle betrokkenen. Allereerst zal zijn nieuwe terminal een oppervlak hebben dat slechts een derde inneemt van een terminal die volgens het oude principe werkt. Dat komt vooral doordat rondom de huidige terminals veel ruimte nodig is om de vliegtuigen te parkeren en manoeuvreren. Om die reden zijn de loopafstanden voor de passagiers zo groot: ze moeten langs al die ruim geparkeerde vliegtuigen naar hun gate lopen. In de Drive Through Airport hoeft dat niet meer. Elk vliegtuig komt immers direct naar een van de gates onder de vertrekterminal toe.

Niet alleen de passagiers hoeven minder meters te maken. Dat geldt ook voor de bagage. Omdat alle vliegtuigen achter elkaar op vaste plekken worden in- en uitgeladen, hoeven er geen karretjes meer te rijden tussen de centrale terminal en de gates. De koffers die aankomen gaan direct naar de aankomst terminal vlak daarboven en vallen met enkele minuten op de bagageband. Vertrekkende koffers rollen vanaf de incheckbalie en het bagagesysteem direct het vliegtuig in. De vrachtwagens van de catering en de tankwagens vol kerosine die de hele dag heen en weer rijden over het vliegveld zijn ook overbodig. ‘Al dat verkeer elimineer ik in één keer’, zegt Deri. ‘Dat scheelt een hoop geld, mankracht en uitlaatgassen’.

Ombouwen is complex

Het plan klinkt hoopvol. Zullen alle luchthavens er over tien jaar zo uitzien? Dat is nog maar de vraag, zegt Deri. Een bestaande luchthaven ombouwen tot Drive Through Airport is een enorm ingewikkelde operatie. ‘Dit plan leent zich het beste voor compleet nieuwe luchthavens.’ De architect presenteerde zijn terminal inmiddels op verschillende congressen. De meeste reacties zijn positief, zegt hij, maar er zijn nog geen partijen die concreet interesse hebben getoond om een Drive Through Airport te bouwen. ‘De luchtvaart is een conservatieve industrie.’ Maar voorlopig geeft hij niet op. ‘Ik ben niet bang voor kritiek. Volgens mij heb ik overal goed over nagedacht.’

WWW.MKPC.NL

Investeer in jouw bedrijf, werk of project met een opleiding van MKPC > Bekijk ons opleidingsaanbod!

Lean / Six Sigma / Scrum / Agile / Masterclasses /Workshops

Opleidingsinstituut MKPC leert en helpt organisaties klantgericht, efficiënt en effectief te werken. Zodat zij het verschil kunnen maken naar hun klanten en medewerkers en in staat zijn optimale bedrijfsresultaten te halen. Wij geloven in voortdurend leren en continu verbeteren met aandacht voor het organisatie- en het individuele belang. Opdat bedrijfsresultaten aantoonbaar verbeteren, de betrokkenheid toeneemt en de medewerkers zich als professional blijven ontwikkelen. In onze ervaring en overtuiging is deze aanpak dé manier om aansprekende resultaten te halen en succesvol te zijn voor organisaties én mensen met wie wij zakendoen. Niet voor niets is onze slogan: resultaat-én mensgericht verbeteren!